Ανεξάρτητη Ενωτική Κίνηση ΕΔΣΝΑ: επειδή ο σχεδιασμός διαχείρισης απορριμμάτων είναι θέμα .....εθνικής εμβέλειας

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑΣ ΤΟΥ Τ.Ε.Ε./Τ.Α.Κ.

της 28^ηςΙουνίου 2011

“ ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΤΕΕ-ΤΑΚ

ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ”

Η Αντιπροσωπεία του Περιφερειακού Τμήματος Ανατολικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, στη συνεδρίαση της 28ης Ιουνίου 2011, μετά από πρόταση του Προεδρείου της, σχετικά με την διαχείριση των στερεών απορριμμάτων στην Περιφέρεια Κρήτης, αποφάσισε κατά πλειοψηφία, τα παρακάτω :

Καθώς το πρόβλημα της διαχείρισης των στερεών απορριμμάτων στην Κρήτη όπως και σε πολλές άλλες περιοχές της χώρας παραμένει σε εκκρεμότητα και απαιτεί διαρκώς νέες και υπεύθυνες προσεγγίσεις απ΄ όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας-Τμήμα Ανατολικής Κρήτης (ΤΕΕ-ΤΑΚ) θεωρεί απαραίτητη υποχρέωσή του να τοποθετηθεί υπεύθυνα πάνω στο καίριο αυτό ζήτημα που απασχολεί όλους τους πολίτες της Περιφέρειας Κρήτης.

Μετά από αρκετές παρεμβάσεις τα προηγούμενα χρόνια, το καλοκαίρι του 2008 το ΤΕΕ-ΤΑΚ είχε τονίσει την ανάγκη άμεσης εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου σχεδίου διαχείρισης των απορριμμάτων στην Κρήτη, αποστέλλοντας σχετική επιστολή με τις θέσεις του σε κάθε αρμόδιο φορέα. Η μόνιμη επιτροπή περιβάλλοντος του ΤΕΕ-ΤΑΚ είχε τότε προκρίνει, μετά από διεξοδική μελέτη και συζήτηση, ως πυρήνα μιας ολοκληρωμένης, σύγχρονης λύσης για τη διαχείριση των απορριμμάτων στο νησί μας τον άξονα μηχανική διαλογή- ανακύκλωση- κομποστοποίηση- υγειονομική ταφή των υπολειμμάτων.

Από τότε, παρά τις συνεχείς, αγωνιώδεις εκκλήσεις και τις ανησυχίες επιστημονικών, οικολογικών και κοινωνικών φορέων, δεν εφαρμόστηκαν μέτρα μείωσης των στερεών απορριμμάτων, ενώ η πρόοδος που έχει επιτευχθεί στη διαλογή των οργανικών - βιοαποδομήσιμων απορριμμάτων στην πηγή και την ανακύκλωση είναι ελάχιστη. Δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση των πολιτών και συνεπής προώθηση μιας σύγχρονης, εναλλακτικής πολιτικής στη διαχείριση των στερεών απορριμμάτων. Οι λιγοστές εξαιρέσεις -η διαχείριση, για παράδειγμα, των απορριμμάτων στα Χανιά (ΔΕΔΙΣΑ), τα προγράμματα ανακύκλωσης και η υγειονομική ταφή των απορριμμάτων στη Χερσόνησο (ΦοΔΣΑ Πεδιάδος) που βρίσκονται σε σωστή κατεύθυνση- μπορούν να αποτελέσουν θετικά παραδείγματα και να δείξουν τους προσανατολισμούς που οφείλουμε να ακολουθήσουμε στο μέλλον.

Απαιτούνται πλέον άμεσες λύσεις. Καθώς υστερούν για πολλούς λόγους μέχρι σήμερα οι αποτελεσματικές πολιτικές μείωσης των απορριμμάτων και τα προγράμματα επανάχρησης και ανακύκλωσης βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο, συζητούνται σε ολόκληρη τη χώρα και την Κρήτη- πιθανές λύσεις που βασίζονται στην τεχνολογία της θερμικής επεξεργασίας των απορριμμάτων: «Σχεδιάζονται» επί χάρτου μονάδες καύσης σύμμεικτων απορριμμάτων ή δευτερογενών προϊόντων καύσης (Solid Recovered Fuel, SRF και Refuse Derived Fuel, RDF), που προκύπτουν από την επεξεργασία σύμμεικτων απορριμμάτων. Οι λύσεις αυτές προϋποθέτουν τη συνεχή, εγγυημένη τροφοδοσία των αποτεφρωτήρων με σκουπίδια για 20-25 χρόνια. Είναι λύσεις που δεν επενδύουν στη μείωση των απορριμμάτων, την επανάχρηση και την ανακύκλωση, και είναι συνεπώς ακατάλληλες για την Κρήτη που παρουσιάζει αρκετά μικρά ποσοστά εκτροπής του οργανικού - βιοαποδομήσιμου κλάσματος των σκουπιδιών και της ανακύκλωσης. Αποτελούν επιλογές μεγάλου κόστους που δημιουργούν ελάχιστες νέες θέσεις εργασίας σε μια εποχή που τείνει να συρρικνωθεί η παραγωγική βάση του Τόπου. Κυρίως όμως έχουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως η εκπομπή επικίνδυνων αέριων ρύπων (διοξίνες, φουράνια) που είναι εξαιρετικά δύσκολο να ελεγχθούν και η παραγωγή τοξικής ιπτάμενης τέφρας (εμπλουτισμένης σε βαρέα μέταλλα), η ταφή της οποίας απαιτεί νέους, ειδικούς για τοξικά απόβλητα ΧΥΤΥ (Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων), ενώ η αδρανοποίησή της αυξάνει σημαντικά το κόστος της επεξεργασίας. Και όλα αυτά τη στιγμή που σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο (κυρίως στη Δυτική Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική) η μέθοδος της θερμικής επεξεργασίας εγκαταλείπεται και τα εργοστάσια καύσης κλείνουν.

Η οδηγία πλαίσιο 2008/98/ΕΚ καθιερώνει άλλωστε την ακόλουθη ιεραρχική σειρά στη διαχείριση των στερεών απορριμμάτων, η οποία είναι υποχρεωτική:

1) Πρόληψη, 2) Επαναχρησιμοποίηση, 3) Ανακύκλωση, 4) Άλλου είδους ανάκτηση, 5) Διάθεση.

Η καύση θεωρείται από την εν λόγω οδηγία «άλλο είδος ανάκτησης» και είναι επιλέξιμη μόνο όταν πραγματοποιείται σε μονάδες με συντελεστή ενεργειακής απόδοσης >0,65. Έχει όμως εν γένει αποδειχθεί ότι μόνο οι εγκαταστάσεις εκείνες που εξάγουν ένα μεγάλο μέρος θερμικής ενέργειας για «τηλεθέρμανση» μπορούν να επιτύχουν συντελεστή ενεργειακής απόδοσης >0,65. Η «τηλεθέρμανση» όμως δεν είναι καθόλου οικονομική σε περιοχές με εύκρατο κλίμα όπως το μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας και ιδιαίτερα η Κρήτη. Είναι λοιπόν εξαιρετικά απίθανο λύσεις που βασίζονται στη θερμική επεξεργασία των απορριμμάτων (καύση σύμμεικτων απορριμμάτων ή βιοξήρανση των απορριμμάτων και καύση του SRF) στην Κρήτη να είναι συμβατές με την ευρωπαϊκή οδηγία 2008/98. Το ΤΕΕ-ΤΑΚ είναι συνεπώς για όλους τους παραπάνω λόγους αντίθετο σε αυτές τις μεθοδεύσεις.

Ειδικά σήμερα, σε συνθήκες πρωτόγνωρης οικονομικής κρίσης και βάναυσης επίθεσης στο βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων, το μοντέλο διαχείρισης των στερεών απορριμμάτων στην Κρήτη αλλά και συνολικότερα στην Ελλάδα πρέπει:

· Να τοποθετεί τον πολίτη στο κέντρο των δράσεων για μια ολοκληρωμένη διαχείριση των

στερεών απορριμμάτων.

· Να δίνει έμφαση στη μείωση των σκουπιδιών, τη διαλογή στην πηγή, την επανάχρηση και την ανακύκλωση.

· Να θεσπίζει μέτρα για τη διαλογή του οργανικού υλικού στην πηγή για την εκτροπή μεγάλων ποσοτήτων απορριμμάτων από την ταφή.

· Να θεσμοθετεί κίνητρα για την ενίσχυση της οικιακής κομποστοποίησης.

· Να αναβαθμίζει και να ενισχύει τα προγράμματα ανακύκλωσης και να δημιουργεί δίκτυα Πράσινων Σημείων (Κέντρων Ανακύκλωσης).

· Να αντιμετωπίζει το ζήτημα της διαχείρισης του σημαντικού όγκου των απορριμμάτων και των υπολειμμάτων των οικοδομικών υλικών στον τομέα των κατασκευών, που εδώ και πολλά χρόνια τυγχάνει εξαιρετικής αντιμετώπισης σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, επιτρέποντας τη χρήση τους σε νέες κατασκευές και περιορίζοντας σημαντικά το περιβαλλοντικό κόστος.

· Να προωθεί αποτελεσματικές, σύγχρονες μεθόδους επεξεργασίας των στερεών απορριμμάτων με επιστημονικά, τεχνικοοικονομικά, περιβαλλοντικά αλλά και κοινωνικά κριτήρια.

· Να μην προκρίνει πανάκριβες τεχνολογίες καύσης, με τον πολίτη απλό καταναλωτή-παρατηρητή, να τροφοδοτεί συνεχώς τους αποτεφρωτήρες με σκουπίδια.

Στο πλαίσιο αυτά το ΤΕΕ-ΤΑΚ, μετά από εκτενή μελέτη και συζήτηση του προβλήματος στη μόνιμη επιτροπή περιβάλλοντος και τη Διοικούσα Επιτροπή του Τμήματος, προτείνει ως κύριο άξονα της επεξεργασίας των στερεών απορριμμάτων στην Κρήτη τη διαλογή στην πηγή, μηχανική διαλογή, ανακύκλωση, κομποστοποίηση και υγειονομική ταφή των υπολειμμάτων.